معرفی طوایف سادات و دلایل ورود بـه ایران

  درون قرن ششم هجری قمری رواج کامل داشت. شجره نامه سادات طباطبایی دامغان درون این عصر قبل از نام علمایی کـه از اولاد پیـامبر بودند، شجره نامه سادات طباطبایی دامغان کلمـه سید آورده شد. شجره نامه سادات طباطبایی دامغان اما درون کتب قرن پنجم مثل الفهرست شیخ طوسی (متوفی 460ق) و رجال نجاشی (متوفی 450ق)، همـه جا کلمـه شریف استعمال شده است. واگر درون جایی از آنـها لفظ سید دیده شود، بـه تنـهایی ذکر نشده بلکه بـه صورت السید الشریف مـی‏باشد. درون عصر کنونی، ایرانیـان لقب سید را به منظور عموم بنی هاشم بـه کار مـی‏برند. ولی درون حجاز به منظور ممتاز ساختن سادات فرزند امام حسن (ع) آنـها را شریف وفرزندان امام حسین (ع) را سید مـی‏خوانند. درون مناطق دیگر کلمـه سید مطلقاً دلالت بر هاشمـی بودن ندارد. الف - سیر تاریخی مـهاجرت سادات بـه ایران سادات بر حسب مؤقعیت اجتماعی و زمانی عصر خویش اقدام بـه مـهاجرت مـی د. ایران، آسیـای صغیر ، یمن ، شام و شمال افریقا از جمله نواحی هست که سادات درون طی قرون بـه آنجا رفته اند. بعد از ورود اسلام بـه ایران درون قرن نخست هجری ، اولین گروه بنی هاشم وارد ایران شدند. این مـهاجرت درون نیمـه قرن دوم هجری اندکی بیشتر ، و سپس درون اواخر قرن دوم که تا نیمـه قرن سوم شتاب زیـاد گرفت. درون این زمان، گروههای فراوانی از سادات بـه شـهرها و نواحی مختلف کشور مانند : شجره نامه سادات طباطبایی دامغان ارجان (بهبهان )،لرستان؛ قم ، شیراز ، اصفهان ، جبل (همدان و سایر نقاط مرکزی ایران) و طبرستان مـهاجرت د.اگر چه درباره مـهاجرت علویـان بـه طبرستان (مازندران و گلستان ) تحقیقات مبسوطی صورت گرفته است، ولی متأسفانـه درباره مـهاجرت آنان بـه سایر نواحی کشور تحقیق مستقلی وجود ندارد. به منظور مـهاجرت سادات بـه کشور ایران چند عامل مـی توان ذکر کرد: 1. ستم بیش از حد حکام ، از شکنجه گرفتنـها قتل و غارت درون عراق و حجاز. قتل عام سادات بـه دستور معاویـه ، یزید بن معاویـه ، مروان بن حکم و نیز عبید الله بن زیـاد حاکم.کوفه ، نمونـه های از این علت است. 2. خروج علیـه حاکم زمان بـه عناوین و اغراض مختلف ، مانند: قیـام زید بن علی(ع) علیـه دستگاه هشام بن حکم. خروج زید و پسرش یحیی موجب تحریک و کینـه امویـان گردید، چه که تا زمانی کـه آنان بر کرسی خلافت بودند پیوسته بـه هر طریقی بـه بنی هاشم آزار مـی رسانیدند ؛ قیـام یحیی بن عبد الله (برادر نفس زکیـه) درون طبرستان و دیلم (منطقه ای بیناستان های گیلان، مازندران و قزوین) علیـه حکومت هارون الرشید (متوفی 193 ق) ؛ قیـام عیسی بن زید بن علی سجاد(ع) درون زمان حکومت عباسیـان ؛ قیـام ابن طباطبا درون کوفه درون زمان هارون الرشید و غیره 3. ولایت عهدی امام رضا (ع) درون خراسان ؛ امام رضا (ع) بعد از رسیدن بـه ولایت عهدی ، نامـه ای بـه سادات مدینـه نوشت و آنان را بـه ایران دعوت کرد. آمدن حضرت معصومـه (ع) همراه با برادران و ان دیگرش ؛ و نیز آمدن بسیـاری از سادات از جمله هلال بن علی از نوادگان امام محمد باقر (ع) مدفون درون اردهال کاشان درون اوایل قرن سوم هجری قمری ، بـه همـین سبب بوده است. 4.پدید آمدن حکومت شیعی علویـان درون مازندران ، کـه موجب جلب سادات بـه خطه شمال گردید. 5. امنیت اجتماعی و مناسب بودن شرایط زیست از قبیل آب فراوان ، زمـین مرغوب و قابل کشت و زرع و غیره مانند: مـهاجرت مـیر نظام الدین احمد مدنی بـه دشت جاپلق الیگودرز لرستان کـه بر طبق تصریح وقف نامـه موجود، انگیزه عمده او از مـهاجرت همـین علت بود. شاخه اصلی سادات کل سادات از نسل امام علی(ع) بـه فرزندان ایشان برمـیگردند: امام حسن (ع) امام حسین(ع) محمد حنفیـه عمراطرف ابولفضل العباس(ع) مفصلاً درمورد انساب سادات فوق درون پست های بعدی مـینویسم. ب _ شاخه های اصلی سادات درون ایران درون کشور پهناور ایران شش گروه عمده از سادات وجود دارند . آنـها عبارتنداز 1 1 _ حسنی ، از نسل فرزندان امام حسن مجتبی(ع) ( 3 _ 95 ق ) ؛ خاندان های علمـی بحرالعلوم ،طباطبایی،حبوبی، بروجردی ، قاضی ، گلستانـه و مدرس از این گروه مـی باشند . 2 _ حسینی ، از نسل فرزندان امام علی السجاد(ع) ( 38 _ 95 ق ) ؛ خاندان های علمـی اشکوری ،امامـی اصفهانی ، خاتون آبادی ، ، خسرو شاهی ،دستغیب شیرازی،فاضلی(هیّالی)،طالقا نی،غرابی، ، دشتکی،زنجانی ،سدهی مـیردامادی ، شبیری زنجانی ، شـهرستانی ، شـهیدی ، قائم مقامـی ، قزوینی ، کاشانی ،مرعشی ،مـیرزای شیرازی ،مـیلانی و هدایتی از این گروه هستند . 3_ محمدی یـا محمدیـان ، کـه از نسل محمد اکبرمعروف به.حنفیـه ( 15 یـا 18 _ 84 ق ) بوده و خود شاخه ای از سادات علوی محسوب مـی شوند خاندان عقیلی اصفهانی جزو این دسته هست . ساداتی نیزدر کشور عراق وجود دارند کـه منسوب هستن بـه حضرت عباس(ع) 4 _ ، از نسل فرزندان امام موسی کاظم (ع) ( 128 _ 183 ق )؛ خاندان های علمـی آیت اللهی شیرازی ، آیت اللهی یزد ، اصفهانی، بجنوردی ، بهبهانی ، جزایری ،آلبوشوکه،حرمشاهی، خمـینی ، خوانساری ،زنجانی ،شـهرستانی،شیرازی ، صدر ، کشفی ،گلپایگانی، مشعشعی و مـیرلوحی وسادات آهو قلندری لرستان. 5 _ رضوی یـا رضویـان، از نسل محمد الاعرج بن احمد بن موسی مبرقع ( 218_ 296ق) فرزند امام محمد تقی ملقب بـه جواد الائمـه (ع) ( 195 _ 220 ق )؛ خاندان های علمـی قصیر ،مدرس رضوی و ناظری جزو این قسم هستند . این خانواده ها نیز جزءسادات حساب مـیشوند 6_ هاشمـی ، از نسل عقیل و جعفر از فرزندان ابو طالب (ع) ؛ خاندان جعفری و وزینبی از این گروه هستند . ج _ خاندان های سادات ایرانی درون ایران برطبق یـافته های مـیدانی و کتابخانـه ای بیش از 150 خاندان سادات وجوددارد. هریک از خاندان های سادات درتخت یکی ازشش گروه مذکور درون فوق قرار مـی گیرند. منابع - دائرة المعارف تشیع 1 / 134. - لسان العرب 3/ 230 لغت نامـه دهخدا / - جامع الانساب / 5- 34. - تاریخ الخلفاء / 24 ، 25 ؛ وفیـات الاعیـان 4/ 137. - تاریخ طبرستان و رویـان و مازندران/ 198. - مـیراث فرهنگی ، ش 7 ، 9 (بهار و تابستان 1372 ش ) ، ص 2 – 41. در